صفات شیعه
امام صادق علیه السلام فرمودند: کسى که متّصف به حق (اشاره به مکتب اهل بیت علیهم السلام) مىباشد، با سه صفت شناخته مىشود: به اطرافیانش نگاه مىشود که چگونه افرادى هستند، و نماز را چگونه و در چه وقت مىخواند و اگر صاحب مال است اموالش را چگونه مصرف مىکند.( بحار الأنوار، ج 64، ص 302)
شرح حدیث
در این حدیث امام علیه السلام سه ویژگى از ویژگىهاى شیعیان واقعى را بیان مىکند:
1- باید اطرافیان او انسانهاى صالحى باشند. در زمان حضرت على علیه السلام صحابى مقدّس و علاقهمند به اسلام، در اطراف على علیه السلام و منافقها و تفالههاى زمان جاهلیّت، اطراف معاویه بودند.
این ویژگى در جوانان بسیار مهم است، وقتى با افراد پاکدامن رفیقند، همه چیزشان اصلاح مىشود، «الإِنْسَانُ عَلَى دِیْنِ خَلِیلِهِ وَ رَفِیقِهِ؛ انسان با دوست خود هم کیش و هم آیین است» این همان حالتى است که در روانشناسى به آن «محاکات» مىگویند که به معناى جذب خصوصیّات از همنشینان است که در موارد بسیارى غیر ارادى است و به خصوص این حالت در جوانان قوىتر است.
در آیات و روایات سخن در این زمینه بسیار است. قرآن مجید مىفرماید: «وَ قَیَّضْنَا لَهُمْ قُرَنَاءَ فَزَیَّنُوا لَهُمْ مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ مَا خَلْفَهُمْ؛ ما براى آنها، هم نشینانى (زشت سیرت) قرار دادیم که زشتیها را از پیش رو و پشت سر آنها در نظرشان جلوه دادند» «سوره فصّلت، آیه 25»
دوستان ناباب براى گمراه کردن انسان هیچگاه نمىگویند که این کار بد است و مرتکب شو، بلکه مىگویند اشکالى نداشته و کار بدى نیست و یا راهى به سوى خداست، این همان کار شیطان است که براى گمراه کردن انسان، زشت را زیبا و زیبا را زشت جلوه مىدهد.
بعضى از جوانها مىگویند: در شرایط فعلى که مجرّد هستیم و وسایل ازدواج هم سخت است و از سوى دیگر بیکارى زیاد و توقّعات همسران هم زیاد است، چه کنیم؟
تنها نسخه شفا بخش رعایت سه اصل زیر است:
الف) از دوستان ناباب بپرهیزید.
ب) در مجالس بىبند و بارى و تحریکآمیز شرکت نکنید.
متأسّفانه بعضى از مجالس عروسى، به مجالس مملّو از گناه تبدیل شده است، که مجلس پیوند دو نفر است ولى بناى طلاق چند خانواده گذاشته مىشود. حضور در چنین مجالس، حرام و نماز خواندن در آن جا هم باطل است.
ج) فیلمهاى مستهجن و برنامههاى فاسد و سایتهاى مخرّب را نگاه نکنید.
اگر از اینها پرهیز کنید و خود را به خدا سپرده و بر خدا توکّل کنید، خدا شما را حفظ کرده و وسیله ازدواج سالم را براى شما فراهم مىکند.
وقتى انواع وسایل گناه فراهم شده، نمىتوان انتظار سلامت داشت؛ مثل اینکه انسان در محیط پر از میکروب وارد شود و بخواهد بیمار نشود، این ممکن نیست.
قرآن در آیه دیگرى مىفرماید: «قالَ قَائِلٌ مِّنْهُمْ إنِّى کَانَ لِى قَرِینٌ* یَقُولُ أءِنَّکَ لَمِنَ المُصَدِّقِینَ* أَءِذَا مِتْنَا وَ کُنَّا تُرَاباً وَ عِظَاماً أَءِنَّا لَمَدِینُونَ* قَالَ هَلْ أَنْتُمْ مُطَّلِعُونَ* فَاطَّلَعَ
فَرَءَاهُ فِى سَوَاءِ الْجَحِیمِ* قَالَ تَاللَّهِ إِنْ کِدْتَ لَتُرْدِینَ* وَلَوْلَا نِعْمَةُ رَبِّى لَکُنْتُ مِنَ الَمُحْضَرِینَ؛
یکى از آنها مىگوید من همنشینى داشتم* که پیوسته مىگفت: آیا (براستى) تو این سخن را باور کردهاى* که وقتى ما مُردیم و به خاک و استخوان مبدّل شدیم (بار دیگر) زنده مىشویم و جزا داده خواهیم شد؟! (پس) مىگوید: آیا شما مىتوانید از او خبرى بگیرید؟* این جاست که نگاهى مىکند، ناگهان او را در میان دوزخ مىبیند* مىگوید: به خدا سوگند نزدیک بود مرا (نیز) به هلاکت بکشانى* و اگر نعمت پروردگارم نبود من نیز از احضارشدگان (در دوزخ) بودم.» «سوره صافّات، آیات 51- 57»
این آیات نشان مىدهد دوست بد ممکن است یک انسان خوب را جهنّمى کند و دوست خوب ممکن است یک انسان بد را بهشتى کند.
2- باید دید نماز را چگونه و چه موقع مىخواند. حضرت على علیه السلام به مالک اشتر فرمود: «بهترین وقت را براى نماز قرار بده»، زیرا به وسیله نماز قوّت و قدرت براى انجام کارها پیدا مىکنیم.
3- باید دید اموالش را چگونه مصرف مىکند، لازم نیست که زندگى تنگ و سخت باشد، بلکه اعتدال لازم است. در روز قیامت در مورد اموال از دو چیز سؤال مىکنند: از کجا آوردهاید و در کجا مصرف کردهاید. قانون از کجا آوردهاید مخصوص زمان ما نیست و از زمان پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله روى این مسأله سفارش شده است.
